GÜLCAN TEZCAN
“Pandemi karantina sürecini ufak çaplı bir mikro sosyal hayatın test edilmesi gibi de düşünebiliriz. Hayat bireyselleşti ve tek kapı dijital dünya oldu. Yaşananların dini inanca yansıması ise çok daha sıkıntılı. Mikro insan demek mikro din demektir. Dinlerin formu ise buna tezad teşkil eder.” diyen ilahiyatçı ve sosyolog Nevin Meriç ile pandemi sürecinin dini hayata etkilerini konuştuk.
Pandemi dönemi hayatımızı birçok yönden etkiledi, değiştirdi, dönüştürdü. Toplu ibadetler ve camilerden uzak kaldık. Ramazan ayını da geçmişe göre daha yalnız geçirdik. Dini hayat anlamında yaşanan dönüşümler uzun vadede inançla olan bağımızı ne yönde etkiler sizce?
Müslüman dünya modernleşmeyle meselelerini halledemeden paldır küldür dijital dünyaya giriş yaptı. Bu dünyaya da hazır değildi. O anlamda getirecekleri ve götüreceklerini bugünden görmek mümkün görülmüyor. Her zaman olduğu gibi optimist bir yaklaşımla dijital dünya da dini söylemler özelinde kullanıma sokuldu. Bu dönüşümün tehlikeleri yok değil. Öncelikle mahremiyetin sınırları daraldı, bir perdesi daha kalktı. Bir diğer açıdan sirküle edilme biçimi üzerinden yapılacak kullanım biçimlerine dair bilgilenme imkânları flulaştı. Dolayısıyla insanın da bilginin de sağlıklı bir biçimde korunması ve kullanılmasında sıkıntılar yaşanabilir ileride. Çünkü videoları kesip kesip manipülasyon malzemesi yapmak mümkün.
Bir Müslüman ilahi hikmetler açısından bu tür bir afeti nasıl okumalı?
Aslında her an ilahi hikmetlerle içiçe yaşıyoruz. Bunu görebilmek için böyle bir zihin inşasına sahip olmak ve gündelik hayatımızı Allah’ın rızasına uygun kodlarla düzenleme diye bir gayretimizin olması gerekiyor. Bu zihinler, afeti de ilahi mesaj olarak algılar ve eksiklerini tamamlamakta bir imkân olarak görür. Mesela dünyaya gerektiğinden fazla önem verdiği alanlar neyse onları azaltabilir, ibadet hayatını daha güzelleştirebilir.
Şaka gibi! Dijital dünya ne kadar ultra mercekler üretse de imanın gayba olacağı gerçeğini yok edemeyecek. Müslüman da buradan başlamalı o zaman. Görünür hakikatlere gerektiğinden fazla önem vermemeli diye düşünüyorum.
